Aan alle fractievoorzitters van alle politieke partijen, de betreffende ministers en de oproep gaat naar de bedrijven die de verboden pesticiden exporteren.

Petitie „Nederland, zeg nee tegen de export van verboden pesticiden!”
Vele pesticiden die ooit voor gebruik in de landbouw zijn goedgekeurd, blijken achteraf schadelijk voor de menselijke gezondheid en/of het milieu te zijn. Meestal wordt later de goedkeuring weer ingetrokken en zijn ze voor gebruik in de landbouw verboden. Pesticiden die voor de EU te gevaarlijk en verboden zijn, worden nog steeds in Europa geproduceerd en geëxporteerd, vooral naar landen met een zwakke regelgeving en lage inkomens. Ook Nederlandse bedrijven doen hieraan mee! In 2022 exporteerden zes Nederlandse bedrijven bijna 15 miljoen kilogram pesticiden die in de EU verboden zijn. Sommige zijn kankerverwekkend, hormoonverstorend, schadelijk voor de foetus of voor het zenuwstelsel (Ziekte van Parkinson) etc. Sommige verboden pesticiden zijn zeer schadelijk voor bijen, hommels en andere insecten, zijn zeer vervuilend voor het grondwater of doden al het leven in sloten, meren en rivieren.

Pesticiden die voor Europa te gevaarlijk zijn, zouden geen problemen opleveren voor mens en natuur voor landen buiten de EU? Europese belanghebbenden van deze immorele handel beweren dat landen met een ander klimaat en andere gewassen deze giftige middelen nodig hebben. Dat is een sprookje op kosten van de gezondheid en natuur van derde landen. Ook van Nederlandse bedrijven horen we dit sprookje! Nederlandse bedrijven staan zelfs toe dat uit derde landen geïmporteerde groente, fruit of snijbloemen met verboden pesticiden besmet zijn.

Wij vragen de Nederlandse overheid, de fractieleiders van alle politieke partijen en de exporterende bedrijven: wacht niet op een Europese wetgeving die de export van verboden pesticiden stopt. Neem het voortouw en stop zo snel mogelijk deze immorele export van in EU verboden pesticiden!

• Stop de export van pesticiden, werkzame stoffen, gewasbeschermingsmiddelen die in de EU verboden zijn.
• Stop de export van zaden gecoat met pesticiden die in de EU verboden zijn.

1. Arysta Lifescience Netherlands B.V. is de grootste exporteur van verboden pesticiden, gevolgd door 2. Teleos Netherlands B.V., 3. Certis Belchim B.V., 4. UPL Benelux B.V., 5. Syngenta Seeds B.V., 6. Simonis B.V. De verboden pesticiden gaan naar te veel landen om op te noemen; Syngenta Seeds B.V exporteerde in 2022 het verboden gif (thiram) gecoat zaad naar 33 verschillende landen o.a. in Zuid-Amerika, Arabië, Centraal-, Zuid- en Oost-Azië, Oost-Europa, Afrika en Kaukasus. Maar ook naar Australië. Ook de grootste exporteur van verboden pesticiden Arysta Lifescience Netherlands B.V., exporteert het gif mondiaal. (gegevens van 2022)

Ja dat mag, maar er zijn regels voor de export. Verboden pesticiden en chemicaliën die in de EU zijn verboden kunnen in twee groepen ingedeeld worden, die beide onder de Verordening (EU) Nr. 649/2012 vallen betreffende de in- en uitvoer van gevaarlijke chemische stoffen. Er is een lijst met gevaarlijke (verboden) stoffen die in- en uitgevoerd mogen worden, maar de exporteurs en importeurs zijn verplicht het volume, naam van de stof, land van export en import bij nationale aangewezen autoriteit te rapporteren, die vervolgens de ECHA (European Chemicals Agency) van de export in kennis stelt. De stoffen vallen onder de zogenaamde Annex I van de “Prior Consent Regulation (PIC-kennisgeving). In Annex III van verordening Nr 649/2012 zijn zeer gevaarlijke stoffen opgenomen o.a. de persistent organic pollutants (POP) Aldrin, Dieldrin of DDT. Voor de export moet het importerende land van tevoren over de eigenschappen en risico´s van de betreffende stof geïnformeerd worden en uitdrukkelijk toestemming geven voor de invoer van de stof (Prior Informed Concent (PIC) Procedure, zoals vastgelegd in de Rotterdam Conventie.

Ook in Nederland horen we het argument “boeren in zuidelijke landen hebben te maken met andere ziekten en plagen en hebben daarom andere pesticiden nodig dan wij.” In veel derde landen is het gebruik van giftige pesticiden vaak gekoppeld aan een kapitaalintensieve, monocultuur- en exportgerichte landbouw - zoals de productie van bananen, limoen of ananas in Latijns-Amerika, de productie van soja en maïs voor diervoeder, of de productie van druiven voor Zuid-Afrikaanse wijn. Met andere woorden, dit soort landbouw is vaak verspillend en niet essentieel om de lokale bevolking te voeden. De weerstand in die landen tegen de import van door de EU verboden chemicaliën en pesticiden neemt ook toe. Zo schreef het Agrotoxine People's Tribunal uit Zuid-Afrika dat er uitgebreid gedocumenteerde “gezondheidseffecten van agrotoxinen op vrouwelijke landarbeiders en landbewoners zijn, waaronder kanker en ademhalingsproblemen, evenals de mensenrechtenschendingen op boerderijen. Deze omvatten gebrek aan training, beschermende uitrusting, wasgelegenheid, toegang tot medische zorg en werknemerscompensatie.

In 2017 concludeert de “Special Rapporteur on the Right to Food” van de raad van mensenrechten van de Verenigde Naties dat de bewering van de agrochemische industrie dat pesticiden nodig zijn om voedselzekerheid te bereiken, niet alleen onjuist is, maar ook gevaarlijk misleidend. In principe is er voldoende voedsel om de wereld te voeden; oneerlijke productie- en distributiesystemen vormen grote blokkades die ervoor zorgen dat mensen in nood er geen toegang toe hebben. Ironisch genoeg zijn veel van degenen die voedsel onzeker zijn, in feite zelfvoorzienende boeren die landbouwwerk doen, met name in landen met een laag inkomen. Er is nog steeds een algemeen gebrek aan bewustzijn van de gevaren die bepaalde pesticiden met zich meebrengen, een toestand die wordt verergerd door de inspanningen van de industrie om de schade die wordt aangericht te bagatelliseren, evenals door zelfgenoegzame regeringen die vaak misleidende beweringen doen dat bestaande wetgeving en regelgevingskaders voldoende bescherming bieden.

Volgens het Centrum voor Pesticide Zelfmoordpreventie van de Universiteit van Edinburgh zijn in lage- en middeninkomenslanden (LMIC) pesticiden verantwoordelijk voor naar schatting 14 miljoen doden sinds de Groene Revolutie in de jaren 60, en nog eens 150.000 doden en talloze gewonden per jaar. Onderzoek toont aan dat veel van deze doden voorkomen hadden kunnen worden door de toegang tot dodelijke zelfmoordmiddelen te beperken. Geschat wordt dat globaal jaarlijks 385 miljoen mensen door een pesticiden vergiftiging ziek worden, met een deels dodelijke afloop; vergiftigingen vinden vooral plaats in landen met een laag inkomen, in het zuidelijk halfrond van de aarde. Bewijs uit landen die een verbod op HHP's (zeer gevaarlijke pesticiden) hebben ingevoerd, waaronder Sri Lanka en Bangladesh, toont aan dat levens gered kunnen worden zonder nadelige gevolgen voor de landbouw. De meeste pesticiden die in LMIC [Low and Middle Income Countries] worden gebruikt, worden geïmporteerd, ook uit de EU. Dit bevat pesticiden die verboden zijn voor gebruik binnen de EU.” Nu worden sommige EU-boeren hiertegen beschermd door de wet, terwijl pesticide exporterende bedrijven elders schade blijven aanrichten.

We hebben hier te maken met een zgn. boemerangeffect. Pesticiden die in de EU zijn verboden, worden geëxporteerd en in Afrika, Zuid-Amerika of elders in de landbouw en in de sierteelt toegepast. Met verboden pesticiden behandelde groenten, fruit of bloemen worden met resten van deze pesticiden door o.a. Nederland geïmporteerd, en komen weer bij de Nederlandse burger terecht. Voor groente en fruit is een maximale limit voor de mate van pesticiden besmetting wettelijk vastgelegd, maar niet voor sierplanten en snijbloemen. Foodwatch onderzocht de testresultaten van groenten en fruit van de NVWA (van 2023) en vond bij 78% van de onderzochte bananen pesticiden die in de EU verboden zijn en bij 30% van de rijstmonsters. In 2025 onderzocht PAN-NL 13 bossen bloemen op pesticiden en vond in totaal 71 verschillende pesticiden in hoge gehalten, waarvan een derde in de EU zijn verboden.

Center for International Environmental Law (CIEL) is van mening dat de export van pesticiden door Europese landen die zij zelf hebben verboden, in strijd is met hun internationale verplichtingen op grond van verschillende verdragen. Verplichtingen onder internationale mensenrechtenwetgeving: Er is voldoende kennis dat pesticiden schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu. Het falen van staten om de export van verboden of niet-goedgekeurde pesticiden te verbieden, schaadt het recht op gezondheid in de importerende staten en vormt daarom een schending door exporterende staten van hun internationale mensenrechtenverplichtingen.

Unearthed Greenpeace: Europe shipping banned pesticide linked to child brain damage to Global South (2023)

CIEL, Centre for International environment law: The Export of Banned Pesticides to Africa and Central America: Legal Opinion (September 2022)

PAN Europe: Stopping the export of EU-banned pesticides won’t harm the European economy & will benefit third countries (2024)

PAN-NL: Verboden pesticiden in boeketten – onethische en onverantwoorde praktijken (2025)

Foodwatch: De grote gifroute in beeld- Hoe verboden bestrijdingsmiddelen tóch op ons bord belanden (2024)