Meting van bestrijdingsmiddelen in lucht en eikenblad in Drenthe en op de Veluwe in 2022-2023
Verslag onderzoeksproject Schone Sier
Het onderzoeksproject werd uitgevoerd door de Vereniging van Meten=Weten met medewerking van Buijs Agro-Services en Pan-NL.
In het onderzoeksproject “Schone Sier” werden op 7 locaties (4 in Drenthe en 3 op de Veluwe) luchtfilters (met polyurethaan en polyester filters) geplaatst, waarvan de meesten op een hoogte van 180 cm boven het maaiveld.
Vijf van de locaties bevonden zich in of nabij Natura 2000-gebieden. De overige twee stonden aan de rand van een dorp naast akkers. De luchtfilters hebben de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen in de lucht gemeten. Op dezelfde locaties zijn ook de bladeren van eikenbomen gemeten op de aanwezigheid van bestrijdingsmiddelen.
Gedurende een periode van ruim een jaar zijn op de 7 locaties alle zes weken monsters van de luchtfilters en het eikenblad verzameld. In de luchtmonsters werden in totaal 70 verschillende bestrijdingsmiddelen gevonden en in 39 monsters van eikenbladen 53 verschillende bestrijdingsmiddelen.
Luchtmetingen
In alle 67 genomen luchtmonster zijn cocktails van bestrijdingsmiddelen gevonden met de hoogste pieken in mei/juni/juli en in october/november/december.
Overal, ook in de Natura 2000-gebieden werd in de lucht het onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat en haar omzettingsproduct AMPA gevonden. In de lucht van het Drentse Natura 2000-gebied bij Dwingeloo, Achter het Zaand, zijn 45 verschillende stoffen gevonden.
Op locaties met intensieve bollenteelt in Drenthe zijn de hoogste gehalten aan bestrijdingsmiddelen aangetroffen, waaraan omwonenden dag en nacht, zeven dagen per week aan zijn blootgesteld.De meeste pesticiden (51 verschillende stoffen) zijn gevonden in de lucht van Diever dicht bij een school, gevolgd door Wilhelminaoord met 40 verschillende stoffen. In Diever bij de school is de hoogste concentratie gevonden van het herbicide pendimethalin, een Kandidaat voor vervanging, persistent, bio-accumulatief en heeft effect op reproductie en ontwikkeling.
Op basis van de informatie uit de PPDB database is vastgesteld dat alle aangetroffen bestrijdingsmiddelen reële dan wel mogelijke, toxische eigenschappen hebben voor mensen.
In alle luchtmonsters, met pieken in de zomer en herfst, is het sinds 1999 verboden herbicide, doodspuitmiddel, insecticide, acaricide DNOC gevonden; DNOC is neurotoxisch. De herkomst van dit middel moet dringend onderzocht worden.
Metingen van eikenblad
In het eikenblad in Wilhelminaoord zijn de meeste pesticiden (46) en de hoogste gehalten zijn gevonden, gevolgd door Diever, dicht bij een school met 33 verschillende stoffen. In de Natura 2000-gebieden in Drenthe zijn in eikenblad meer pesticiden gevonden dan in Gelderland; resp. Achter het Zaand 35 (1342m afstand van gerst in 2022/ tulp in 2023) en in Huinen 16 verschillende stoffen (96m afstand van mais). Op eikenblad zijn cocktails van pesticiden, o.a. van herbiciden gevonden; het is aannemelijk dat dit schadelijk is voor de boom en voor de biodiversiteit.
Aanbevelingen o.a.:
1. Verbied gebruik van vluchtige stoffen Pendimethalin, prosulfocarb, folpet (moederstof van fthalimide) en fluopyram – alle vier vluchtige stoffen – vormen samen meer dan 50% van de hoeveelheid aangetroffen bestrijdingsmiddelen in zowel PUF filters als in eikenblad.
2. Doe onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek naar verspreiding van bestrijdingsmiddelen en naar de (lange-termijn) effecten ervan op de biodiversiteit en menselijke gezondheid
– Monitoring van de gevolgen van verspreiding van bestrijdingsmiddelen is een overheidstaak die tot nog toe niet wordt uitgevoerd. De aangetoonde bestrijdingsmiddelen in de lucht, kunnen zeer negatieve gevolgen hebben voor de biodiversiteit en voor de volksgezondheid.
– Prioriteer onderzoek naar de meest gevonden stoffen uit dit onderzoek (prosulfocarb, pendimethalin, fthalimide, DNOC, 1,4-dimethylnaftaleen, triallaat, glyfosaat). Onderzoek hoe snel en ver deze middelen zich verspreiden, en wat de effecten van de gevonden concentraties zijn op biodiversiteit en gezondheid van de gevonden concentraties.De herkomst van DNOC (4,6-dinitro-O-cresol) moet verder onderzocht worden. Dit herbicide, doodspuitmiddel, insecticide, acaricide is een neurotoxische stof en sinds 1999 in de EU en in Nederland als gewasbeschermingsmiddel verboden.
Lees het hele Onderzoeksrapport “Een nevel van bestrijdingsmiddelen”
Zie ook het artikel in Trouw “Bestrijdingsmiddelen zijn het hele jaar ver in de omgeving terug te vinden”, en van ZEMBLA “Bestrijdingsmiddelen zijn overal, altijd”.
Foto: Meetlocatie Diever met uitzicht op sierteelten (Foto: G. Nijland)
