Toen we dit verhaal over glyfosaat en Parkinson in mei vorig jaar schreven werd het landbouwgif nog beoordeeld als ‘het zal wel meevallen’. Een jaar verder denken velen er anders over. Daarom opnieuw relevant.
Ze woont op het platteland, groeide op op een loonbedrijf, heeft zelf Parkinson en ziet het veel om haar heen. “Laten we stoppen met bestrijdingsmiddelen!”
“Vroeger spoten ze het landbouwgif tot in de sloot. Nu blijven ze een meter uit de kant. Dat is geen verbetering, dat is het bewijs dat ze zelf ook wel weten dat ze ongezond bezig zijn.” Thea heeft Parkinson en ziet met lede ogen de velden op het Sallandse platteland in deze tijd van het jaar weer geel worden. Ik zag laatst een groep kinderen langs zo’n spuitende trekker fietsen. Het liefst had ik ze gewaarschuwd.
Want dat het van die bestrijdingsmiddelen komt, die Parkinson die ze heeft, daar is Thea wel van overtuigd. “We hadden thuis een loonbedrijf, vroeger gebruikten ze een stof, daar waren ze drie dagen later nog geel van. Ze konden het niet eens van hun handen en armen afwassen. Dat komt dan na een dag spuiten terug op het bedrijf, dat spul zit nog in hun kleren, ze nemen het mee het huis in… overal heeft het gezeten. Mijn broer en zus hebben ook Parkinson gekregen.”
“Ik neem mijn vader niks kwalijk. In die tijd wisten ze niet beter. Maar dat is nu wel anders. Wie nu nog deze ziekmakers gebruikt, die weet zelf ook wel wat ervan komt. Zelf lopen ze het meeste gevaar, vooral als ze geen beschermende kleding dragen, en dat doen de meeste niet. Maar de omgeving loopt ook gevaar. Van de acht werkzame stoffen, vind je er zes van drie kilometer verderop in de natuur nog weer terug. En dan zie ik soms motors crossen op zo’n land dat bespoten is…”
Acht werkzame stoffen, de onderzoeken gaan altijd over ieder stofje apart. Maar de overheid heeft nog nooit de werking van een cocktail van bestrijdingsmiddelen onderzocht. In zijn boek ‘De Parkinson pandemie’ legt Bas Bloem de desastreuze werking bloot.
“LTO roept boeren niet op te stoppen met roundup, die adviseert het land zo snel mogelijk om te ploegen om een negatief imago te voorkomen. En intussen maar volhouden dat die gele velden gezond zijn. Hier in de buurt ken ik best wat landbouwers die ook Parkinson kregen. In Ommen doen ze zelfs een proef met lelieteelt op een drinkwatergebied. Ik heb de wethouder daar over gemaild, maar daar krijg je geen fatsoenlijk inhoudelijk antwoord van. Gek hè, dat Vitens moeite heeft gif uit grondwater te verwijderen.”
Als je een spuitinstallatie op het land ziet, is dat overigens niet altijd vanwege een bestrijdingsmiddel. Tegenwoordig wordt ook stikstof vaak gespoten in plaats van gestrooid.
Als je Thea niet goed kent, zou je niet zo maar zien dat ze Parkinson heeft. Het trillen wordt onderdrukt door de medicijnen. Maar “Parkinson is net als een ijsberg. Je ziet er maar een klein beetje van. Parkinson openbaart zich pas wanneer zeventig procent van de dopamine weg is. Maar voor je aan die zeventig procent bent is dat gelukshormoon al wel minder sterk, dat merk je dat vooral in je hoofd. Ik ben veel halsstarriger en vasthoudender geworden. We hebben onze kinderen daar een boek over laten lezen, hoe een mens verandert door Parkinson, want ze hebben een andere moeder gekregen. Meer afgevlakt, door gebrek aan dopamine ben ik minder blij, maar ook minder verdrietig.
Ook als Parkinson in de hersenen belandt, zit het al veel langer in je lichaam. Het begint meestal in de darmen, het lichamelijke ongemak en alles wat er in je hoofd gebeurt, is al veel langer aanwezig dan op dat moment dat je het aan de buitenkant ook kunt zien.”
Aan de overkant van de weg staat bij Thea al jaren achtereen maïs. “Daar gaat eerst roundup op en dan later nog een keer spuiten tegen onkruid Maar dit jaar komen er aardappelen. Die moeten bijna iedere week bespoten worden. En daarna gaan ze open en bloot achter op een trekker met de hand verkeerde aardappelplantjes wieden. Want als er bij de oogst te veel afwijkt, kan dat niet meer op de export. Die knapen achter op de trekker. Je ziet ze dan al zo over dertig jaar Parkinson hebben… Want zo lang duur het vaak voordat de ziekte zich openbaart. De pandemie die we nu hebben is toen al begonnen. Door landbouw, maar ook door de industrie. Ik zat voor de motoriek op een boks-klasje voor mensen met Parkinson, van de drie mensen waren er twee in aanraking geweest met bestrijdingsmiddelen en een die altijd met oplosmiddelen gewerkt had. Er zijn nu ook al jongeren van nog geen 20 jaar oud met die ziekte…”
Het liefst zou Thea aan iedereen willen vertellen dat we met die bestrijdingsmiddelen in de landbouw moeten stoppen. Maar ze wil ook weer niet het etiket hebben dat ze het er altijd over heeft. “Ik ben er in mijn hoofd toch veel mee bezig. Aan de andere kant: het kan ook gewoon zonder. En er zijn inmiddels onderzoeken genoeg die het directe verband tussen bestrijdingsmiddelen en Parkinson bewijzen. Daarom werk ik mee aan dit interview. Want het verhaal moet wel verteld worden.”
Door: Harrie Kiekebosch
Uit: Hier in Salland
